พระนครศรีอยุธยาเคยเป็นราชธานี (เมืองหลวง) ของอาณาจักรอยุธยา หรืออาณาจักรสยาม ตลอดระยะเวลา 417 ปี ตั้งแต่ พ.ศ. 1893 กระทั่งเสียกรุงแก่พม่า เมื่อ พ.ศ. 2310 ครั้นเมื่อพระเจ้าตากสินมหาราชทรงสถาปนาราชธานีแห่งใหม่ที่กรุงธนบุรี กรุงศรีอยุธยาก็ไม่ได้กลายเป็นเมืองร้าง ยังมีคนที่รักถิ่นฐานบ้านเดิมอาศัยอยู่และมีราษฎรที่หลบหนีไปอยู่ตามป่ากลับเข้ามาอาศัยอยู่รอบ ๆ เมือง รวมกันเข้าเป็นเมือง จนทางการยกเป็นเมืองจัตวาเรียกว่า "เมืองกรุงเก่า"

เมื่อ พ.ศ. 2325 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงยกเมืองกรุงเก่าขึ้นเป็น หัวเมืองจัตวา เช่นเดียวกับในสมัยกรุงธนบุรี หลังจากนั้น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้จัดการปฏิรูปการปกครองทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาค โดยการปกครองส่วนภูมิภาคนั้น โปรดให้จัดการปกครองแบบเทศาภิบาลขึ้น โดยให้รวมเมืองที่อยู่ใกล้เคียงกัน 3-4 เมือง ขึ้นเป็นมณฑล มีข้าหลวงเทศาภิบาลเป็นผู้ปกครอง โดยในปี พ.ศ. 2438 โปรดให้จัดตั้งมณฑลกรุงเก่าขึ้น ประกอบด้วยหัวเมืองต่าง ๆ คือ กรุงเก่าหรืออยุธยา อ่างทอง สระบุรี พระพุทธบาท ลพบุรี พรหมบุรี อินทร์บุรี และสิงห์บุรี

ต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รวมเมืองอินทร์บุรีและเมืองพรหมบุรีเข้ากับเมืองสิงห์บุรี รวมเมืองพระพุทธบาทเข้ากับเมืองสระบุรี ตั้งที่ว่าการมณฑลที่อยุธยา และในปี พ.ศ. 2469 เปลี่ยนชื่อจาก "มณฑลกรุงเก่า" เป็น "มณฑลอยุธยา" ซึ่งจากการจัดตั้งมณฑลอยุธยามีผลให้อยุธยามีความสำคัญทางการบริหารการปกครองมากขึ้น การสร้างสิ่งสาธารณูปโภคหลายอย่างมีผลต่อการพัฒนาเมืองอยุธยาในเวลาต่อมา จนเมื่อยกเลิกการปกครองระบบมณฑลเทศาภิบาล ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 อยุธยาจึงเปลี่ยนฐานะเป็นจังหวัดพระนครศรีอยุธยาจนถึงปัจจุบัน

ในสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี ได้มีนโยบายบูรณะโบราณสถานภายในเมืองอยุธยา เพื่อเป็นการฉลองยี่สิบห้าพุทธศตวรรษ ประจวบกับในปี พ.ศ. 2498 นายกรัฐมนตรีประเทศพม่าเดินทางมาเยือนประเทศไทย และได้มอบเงินจำนวน 200,000 บาท เพื่อปฏิสังขรณ์วัดและองค์พระมงคลบพิตร เป็นการเริ่มต้นบูรณะโบราณสถานในอยุธยาอย่างจริงจัง ซึ่งต่อมากรมศิลปากรเป็นหน่วยงานสำคัญในการดำเนินการ จนองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติหรือยูเนสโกมีมติให้ประกาศขึ้นทะเบียนอุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา เป็น "แหล่งมรดกโลก" เมื่อวันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ. 2534 มีพื้นที่ครอบคลุมในบริเวณโบราณสถานเมืองอยุธยา

1. อำเภอพระนครศรีอยุธยา
   ที่ว่าการอำเภอพระนครศรีอยุธยา ถนนโรจนะ ตำบลหอรัตนไชย อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13000
   โทรศัพท์: 0-3524-1501
   โทรสาร: 0-3524-1501
   อีเมล:
   สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
   
   
2. อำเภอท่าเรือ
   ที่ว่าการอำเภอท่าเรือ เลขที่ 133 หมู่ที่ 1 ตำบล ท่าเจ้าสนุก อำเภอ ท่าเรือ จังหวัด พระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13130
   โทรศัพท์: 035-341001
   โทรสาร: 035-341001
   อีเมล:
   สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
   
   
3. อำเภอนครหลวง
   ที่ว่าการอำเภอนครหลวง เลขที่ 9 หมู่ที่ 1 ตำบลนครหลวง อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13260
   โทรศัพท์: 0-3535-9946
   โทรสาร:
   อีเมล: Nakhonluang2563@gmail.com
   สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
   
   
4. อำเภอบางซ้าย
   ที่ว่าการอำเภอบางซ้าย เลขที่ 70 หมู่ที่ 1 ตำบลบางซ้าย อำเภอบางซ้าย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13270
   โทรศัพท์: 0-35375912
   โทรสาร: 0-3537-5912
   อีเมล:
   สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
   
   
5. อำเภอบางไทร
   ที่ว่าการอำเภอบางไทร  หมู่่ที่ 4 ตำบลบางไทร อำเภอบางไทร จังหวัด พระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13190
   โทรศัพท์: 0-3537-1234
   โทรสาร: 0-3537-1234
   อีเมล:
   สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
   
   
6. อำเภอบางบาล
   ที่ว่าการอำเภอบางบาล  หมู่ที่ 1 ตำบลมหาพราหมณ์ อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13250
   โทรศัพท์: 0-3530-7775
   โทรสาร: 0-3530-7775
   อีเมล:
   สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
   
   
7. อำเภอบางปะหัน
   ที่ว่าการอำเภอบางประหัน เลขที่  139 หมู่ที่ 6 ตำบลบางปะหัน อำเภอบางปะหัน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13220
   โทรศัพท์: 0-3538-1636,0-3530-2180
   โทรสาร: 0-3538-1636
   อีเมล:
   สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
   
   
8. อำเภอบางปะอิน
   ที่ว่าการอำเภอบางปะอิน  ถ.บางปะอิน-บางไทร อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13160
   โทรศัพท์: 0-3526-1001
   โทรสาร: 0-3526-1001
   อีเมล:
   สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
   
   
9. อำเภอบ้านแพรก
   ที่ว่าการอำเภอบ้านแพรก เลขที่  333 หมู่ที่ 3 ตำบลบ้านแพรก อำเภอบ้านแพรก จังหวัดพระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13240
   โทรศัพท์: 0-3538-6111
   โทรสาร: 0-3538-6840
   อีเมล:
   สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
   
   
10. อำเภอผักไห่
    ที่ว่าการอำเภอผักไห่  หมู่่ที่ 4 ตำบล ผักไห่ อำเภอ ผักไห่ จังหวัด พระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13120
    โทรศัพท์: 0-3539-1399
    โทรสาร: 0-3539-1399
    อีเมล: m14080001@dopa.go.th
    สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
    
    
11. อำเภอภาชี
    ที่ว่าการอำเภอภาชี หมู่ 4 ถนนสุวรรณศร ตำบลภาชี อำเภอภาชี จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
    โทรศัพท์: 0-3531-1001
    โทรสาร: 0-3531-1001
    อีเมล:
    สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
    
    
12. อำเภอมหาราช
    ที่ว่าการอำเภอมหาราช  หมู่ที่ 6 ถนนชาญวิวัฒน์ ตำบลหัวไผ่ อำเภอมหาราช จังหวัดพระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13150
    โทรศัพท์: 0-3538-9136
    โทรสาร: 0-3538-9136
    อีเมล: maha_rat1415@hotmail.com
    สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
    
    
13. อำเภอลาดบัวหลวง
    ที่ว่าการอำเภอลาดบัวหลวง  หมู่ 3 ตำบล ลาดบัวหลวง อำเภอ ลาดบัวหลวง จังหวัด พระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13230
    โทรศัพท์: 0-3537-9180
    โทรสาร: 0-3537-9180
    อีเมล: latbualuang830@gmail.com
    สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
    
    
14. อำเภอวังน้อย
    ที่ว่าการอำเภอวังน้อย หมู่ 5 ต.ลำไทร อ.วังน้อย จ.พระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13170
    โทรศัพท์: 0-3527-1001
    โทรสาร: 0-3521-5359
    อีเมล:
    สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
    
    
15. อำเภอเสนา
    ที่ว่าการอำเภอเสนา  ตำบล เสนา อำเภอ เสนา จังหวัด พระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13110
    โทรศัพท์: 0-3520-1501 ต่อ11
    โทรสาร: 0-3520-1501 ต่อ18
    อีเมล: amphoe_sena@hotmail.com
    สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  
    
    
16. อำเภออุทัย
    ที่ว่าการอำเภออุทัย เลขที่ 1 หมู่ที่ 1 ตำบลอุทัย อำเภออุทัย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา รหัสไปรษณีย์ 13210
    โทรศัพท์: 0-3535-6069
    โทรสาร: 0-3535-6069
    อีเมล: m14140001@dopa.go.th
    สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567